Typy wybrzeży morskich

W „Słowniku Szkolnym” Jana Flisa wybrzeże zostało określone jako „pas po obu stronach linii brzegowej do takiej odległości, do jakiej zachodzą procesy brzegowe tj. bezpośrednie lub pośrednie działanie fal morskich, przyboju i prądów morskich”. Jednocześnie  profesor Flis w swoim Słowniku przedstawił kilkanaście typów wybrzeży morskich. Piotr Migoń w podręczniku „Geomorfologia” zwraca uwagę na mnogość klasyfikacji wybrzeży. Oznacza to, że w różnych publikacjach możemy  spotkać się  z podziałem wybrzeży według różnorodnych kryteriów. W poniższym zestawieniu zaprezentowane zostały wybrane typy wybrzeży wydzielone ze względu na genezę, z którymi najczęściej spotkasz się na lekcjach geografii. 

WYBRZEŻE DALMATYŃSKIE

Tworzą je podłużne wyspy, które ciągnął się równolegle do brzegu. Ich geneza związana jest

z zalaniem pasm górskich przez wody morskie. Obniżenia pomiędzy górami zajęło morze,

a wystające z wody grzbiety górskie tworzą współczesne wyspy. Wybrzeże dalmatyńskie nazywane jest także wybrzeżem kanałowym. Występuje m.in. w Chorwacji.

WYBRZEŻE FIORDOWE

Fiordy to wąskie zatoki morskie wcinające się daleko w głąb lądu (najdłuższy fiord ma 350 km długości). Pierwotnie były one dolinami

U-kształtnymi, które zostały wyżłobione przez lodowce górskie. Po stopieniu lodowców, wody morskie zalały doliny polodowcowe tworząc wybrzeże fiordowe. Tego typu wybrzeże można spotkać m.in. w Norwegii i Szkocji.  

WYBRZEŻE 
MIERZEJOWO-ZALEWOWE

Morskie prądy przybrzeżne niosąc i osadzając materiał piaszczysty budują mierzeję, która odcina zatokę od otwartego morza – w taki sposób powstaje wybrzeże mierzejowo-zalewowe, spotykane m.in.w Polsce (Półwysep Helski, Mierzeja Wiślana) i na Litwie.  

WYBRZEŻE RIASOWE

Wybrzeże riasowe powstało w obszarze górzystym przez zalanie dolin rzecznych biegnących prostopadle lub skośnie do linii brzegowej. Jest ono charakterystyczne m.in. dla Irlandii, czy położonej w Hiszpanii Galicji.

WYBRZEŻE SZKIEROWE

Składa się ono z wielu małych, skalistych wysepek – są to pagórki powstałe w wyniku kształtowania rzeźby terenu przez przechodzący lądolód. Po stopieniu lądolodu i podniesieniu poziomu morza pagórki te stały się wyspami. Wybrzeże szkierowe występuje m.in. w Szwecji
i Finlandii.

Wszystkie fragmenty map pochodzą z serwisu Mapy Google. Po kliknięciu w wybrany obraz uruchomi się strona internetowa www.google.pl/maps odpowiadająca wybranemu fragmentowi.